مصرف مکمل‌های غذایی در میان ورزشکاران گسترده است و بسیاری از ورزشکاران بر این باور هستند که مصرف مکمل‌های غذایی ضرورتی اجتناب ناپذیر برای عملکرد ورزشی مطلوب است، بر اساس بررسی اخیر ما بیشتر از 60 درصد ورزشکاران نخبه ایران از انواع مختلف مکمل‌های غذایی استفاده می‌کنند و بیشترین نوع مکمل مصرفی آنها ویتامین ها ( 48.4٪ ) و مواد معدنی (42.9٪) می باشد.
. حداقل پانزده دقيقه زمان براي خوردن ميان وعده غذا در نظر گرفته شود.
. بين وعده هاي اصلي و ميان وعده، حداقل دو ساعت فاصله گذاشته شود. در صورتي كه فاصله مصرف ميان وعده تا وعده غذايي اصلي كم باشد كودک احساس سيري كرده و از مصرف غذاهاي اصلي غذايي مي كند
. اگر كودک در بين وعده غذاي اصلي و ميان وعده احساس تشنگي كرد، به او آب داده شود زيرا در صورت مصرف آب ميوه احساس سيري كرده از مصرف غذاي اصلي خودداري خواهد كرد
. شكلات، آب نبات، شيريني و چيپس، انواع پفك و آب ميوه هاي صنعتي داراي مقدار زيادي مواد قندي ، نمك و چربي هستند. بنابراين مصرف آنها در كودكان بايد بسيار محدود گرديده و به جاي آن از ميان وعده هاي غذايي سالم مانند شير ، انواع مغزدانه ها و خشكبار ) كشمش ، توت خشك ، برگه ها و…( و انواع ميوه ها و سبزي هاي تازه استفاده شود.
. ميان وعده مي تواند عادات غذايي درست يا نادرست را در كودک ايجاد نمايد با توجه به اينكه كم خوني ناشي از فقر آهن يكي از مشكالت تغذيه اي كودكان مي باشد و يكي از دلايل اصلي آن استفاده از برنامه غذايي نامناسب است، انتخاب ميان وعده مناسب مانند انواع خشكبار ) برگه هاي هلو، آلو، توت خشك ، كشمش ، نخودچي ، خرما و …( و مغزها ) پسته ، بادام و…( همراه با ميوه ها بخشي از ويتامين ها و امالح معدني مورد نياز كودک را تامين مي‌كند.
میان وعده هاي مناسب و نامناسب براي کودکان
تنقلات شور علاوه بر كاهش اشتها، ذائقه كودک را به طعم شوري عادت داده، احتمال ايجاد عارضه در سنين بزرگسالي به ويژه پرفشاري خون را بيشتر مي كند. خوردن مواد غذايي شيرين مانند شيريني؛ شكالت و آب نبات نيز دركودكان در حد كم مجاز است ولي مصرف روزانه و بي رويه اين مواد توصيه نمي شود چون ذائقه كودک را به خوردن مواد شيرين عادت داده و موجب اضافه وزن و چاقي و هم چنين سبب پوسيدگي دندان مي شود. مصرف غذاهاي چرب و سرخ شده موجب اضافه وزن و چاقي در سنين كودكي و بالاتر نيز مي شود.مصرف نوشابه‌ها نيز علاوه بر اضافه وزن و چاقي جذب مواد مغذي مانند كلسيم را كاهش مي دهد.
نكات مهم رفتاري در تغذیه کودك
كودک بايد در زمان خوردن در وضعيت راحتي قرار گيرد و غذا نزديك او باشد تا كودک بتواند به راحتي بدون اين كه تحت فشار قرار گيرد، غذا بخورد. بشقاب و لوازم غذا خوردن بايد از جنس نشكن باشد. زيرا در صورت شكستن ظرف كودک ممكن است احساس ياس كند يا والدين عصباني شوند. رنگ مواد غذايي در اشتهاي كودک و علاقه او به غذا تاثير مي گذارد. خوردن غذاهايي با رنگ هاي سبز، نارنجي و زرد براي او جالب است. به عنوان مثال مي توان از سبزي هاي برگ سبز و يا هويج و گوجه فرنگي استفاده كرد. بجاي آب ميوه صنعتي از آب ميوه طبيعي استفاده كنيد زيرا به آب ميوه صنعتي مواد قندي، رنگ وماده معطر اضافه شده است. غذا خوردن در يك ساعت معين سبب تحريك اشتهاي كودک مي شود. خستگي كودک مهمترين عامل از بين بردن اشهاي اوست. بهتر است بعد از استراحت به كودک غذا داده شود. دادن وقت كافي به كودک براي صرف غذا بسيار مهم است بهتر است از شتاب و عجله در هنگام غذا خوردن پرهيز كرد. از دادن مواد غذایي شور، مثل: پفک و چیپس و چوب شور، و سایر تنقلاتي که حاوي نمک زیاد هستند جدا خوداري گردد، همان‌طور که ذکر شد تنقلات شور ذائقه کودك را به غذاهاي پرنمک و شور عادت مي دهد و شانس ابتلا به فشار خون بالا و بیماري هاي قلبي – عروقي در بزرگسالي را افزایش دهند.
دادن غذاي يكنواخت و تكراري سبب بيزاري كودک مي شود. حتي اگر غذاي مورد علاقه كودک، پشت سرهم به او داده شود، كودک از خوردن آن خودداري مي كند. بايد كودک را با انواع غذاهاي مختلف آشنا كرد. بهتر است غذاي جديد را ابتدا يك فرد بزرگتر خانواده بخورد تا الگويي براي كودک باشد. بي تحركي، خواب ناكافي و بيماري كودک موجب بي اشتهايي و غذا نخوردن كودک مي شود. چند نكته مهم براي بهداشت غذاي کودك: قبل و بعد از تهيه غذا دست ها بايد شسته شوند. غذاها خوب پخته شوند. زيرا حرارت موجب از بين رفتن ميكروب هاي بيماري‌زا میشود و خطر آلودگي احتمالي غذا در اثر حرارت از بين مي رود. غذاي كودک بايد براي هر وعده تازه تهيه شود و فاصله بين وقتي كه غذاي كودک پخته مي شود تا زماني كه به كودک غذا داده مي شود طولاني نباشد زيرا احتمال دارد ميكروب ها در غذا تكثير يابند. غذاهاي پخته به طور صحيح نگهداري شود. غذاهاي باقيمانده سريعا” خنك و در ظرف دربسته در داخل يخچال نگهداري شود. در تهيه غذاي كودک از مواد غذايي سالم و پاكيزه استفاده شود. براي نوشيدن و تهيه غذا نيز از آب سالم استفاده شود. غذاها از دسترس حشرات و جوندگان دور نگهداري شود. بدين منظور غذاها بايد در ظرف درب دار و دور از دسترس حيوانات و حشرات نگهداري شود چون حيوانات حامل ميكروب هاي بيماري زا هستند.
رفرنس : دفتر بهبود تغذیه جامعه
معاونت بهداشت وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی